Jafnréttisáætlun MH 2020-2023

Jafnréttisáætlun Menntaskólans við Hamrahlíð byggir á lögum nr. 150/2020 um jafna stöðu og jafnan rétt kynjanna (hér einnig nefnd jafnréttislög). Jafnréttisáætlunin á annars vegar við um skólann sem vinnustað og hins vegar skólann sem menntastofnun. Skólinn sem vinnustaður tryggir starfsfólki réttindi sem kveðið er á um í lögunum og sem menntastofnun tryggir hann réttindi nemenda. 

Menntaskólinn við Hamrahlíð leggur áherslu á að skapa öllu starfsfólki og nemendum umhverfi þar sem samskipti einkennast af gagnkvæmri virðingu og fólki er ekki mismunað á grundvelli kyneinkenna, kynvitundar, kyntjáningar, kynhneigðar, kynþáttar, þjóðernisuppruna, trúar, lífsskoðunar, fötlunar, skertrar starfsgetu, aldurs eða annarra þátta. Við ákvarðanatöku og stefnumótun í skólanum skal ávallt gætt að jafnréttissjónarmiðum og athugað hvaða áhrif ákvörðun hefur á mismunandi hópa svo sem konur, karla og þau sem ekki falla að kynjatvíhyggjunni, t.d. kynsegin fólk. Í skólanum skal unnið gegn hefðbundnum kynjaímyndum sem og neikvæðum staðalímyndum um hlutverk kvenna og karla. Hegðun á borð við kynbundið ofbeldi, kynbundna og kynferðislega áreitni er ekki liðin.

Jafnréttisáætlunin inniheldur stefnumótun skólans og aðgerðaáætlun. Í henni eru markmið skólans í jafnréttismálum skilgreind, tilgreint hvernig unnið skal að þeim og hver ber ábyrgð á aðgerðum. Jafnréttisáætlunin er endurskoðuð á þriggja ára fresti og nýjasta útgáfan birt á heimasíðu skólans.

Við skólann starfar jafnréttisnefnd sem valið er í úr hópi starfsfólks eftir auglýsingu. Ákjósanlegt er að nefndin sé skipuð þremur einstaklingum af sem flestum kynjum.

Skýrsla um aðgerðir í jafnréttismálum birtist í sjálfsmatsskýrslu skólans sem er aðgengileg á heimasíðu hans. Jafnréttisnefnd og skólastjórnendur bera ábyrgð á birtingu hennar.

Launajafnrétti

Starfsfólki, óháð kyni, skal greiða jöfn laun og allir skulu njóta sömu kjara fyrir sömu eða jafnverðmæt störf. Sama gildir um hvers konar frekari þóknun, beina og óbeina, hvort sem hún felur í sér hlunnindagreiðslur eða er greidd með öðrum hætti. Einnig skal allt starfsfólk njóta sömu kjara hvað varðar lífeyris-, orlofs- og veikindarétt og hvers konar önnur starfskjör eða réttindi sem metin verða til fjár. Þau viðmið sem lögð eru til grundvallar launaákvörðun mega ekki fela í sér kynjamismunun.

Starfsfólk

Laus störf í Menntaskólanum við Hamrahlíð skulu standa opin fólki af öllum kynjum. Leggja skal metnað í að jafna kynjahlutfall innan faggreina og meðal stjórnenda. Stjórnendur skulu tryggja að starfsfólk óháð kyni njóti sömu möguleika til endurmenntunar, símenntunar og starfsþjálfunar.

Samræming fjölskyldu- og atvinnulífs

Menntaskólinn við Hamrahlíð leitast við að skapa fjölskylduvænt vinnuumhverfi enda hefur verið sýnt fram á að slíkt leiði til aukinnar starfsánægju, bættrar frammistöðu, aukinna afkasta og minni starfsmannaveltu. Stjórnendur skulu gera starfsfólki óháð kyni kleift að samræma starfsskyldur sínar og ábyrgð gagnvart fjölskyldu. Bæði þarf að taka tillit til fjölskylduaðstæðna starfsmanna og þarfa skólans. Starfsfólki skal auðveldað að koma aftur til starfa eftir fæðingar- og foreldraorlof eða leyfi úr vinnu vegna óviðráðanlegra og brýnna fjölskylduaðstæðna, s.s. veikinda barna eða annarra fjölskyldumeðlima. 

Áhersla er lögð á að karlar þurfa rétt eins og konur að nýta rétt sinn til töku fæðingarorlofs og að vera heima hjá veiku barni. Ekki er litið á það sem mismunun að tekið sé tillit til starfsfólks vegna þungunar og barnsburðar. Gæta þarf sérstaklega að stöðu transfólks, það skal fá svigrúm til jafns við aðra til að sinna fjölskylduábyrgð óháð fyrirfram gefnum hugmyndum um kynhlutverk þeirra.

Virðing í samskiptum og öruggt skólasamfélag

Allt starfsfólk og allir nemendur eiga rétt á því að komið sé fram við þau af virðingu. Kynbundið ofbeldi, kynbundin og kynferðisleg áreitni er ekki liðin í skólanum og skal gera öllum sem tilheyra skólasamfélaginu það ljóst. Skólinn skal leita allra leiða til að koma í veg fyrir að starfsfólk og nemendur verði fyrir kynbundnu ofbeldi, kynbundinni eða kynferðislegri áreitni, til dæmis vegna kyneinkenna, kynvitundar, kyntjáningar eða kynhneigðar.

Ef kynbundið ofbeldi, kynbundin eða kynferðisleg áreitni hefur átt sér stað skal unnið eftir áætlun skólans um viðbrögð við einelti, kynferðislegri áreitni og ofbeldi sem er aðgengileg á heimasíðu skólans. Í áætluninni þarf að vera skýrt hvert skal leita með mál sem varða kynbundið ofbeldi, kynbundna og kynferðislega áreitni, einnig ef yfirmaður eða kennari á í hlut. Ef stjórnandi eða kennari er kærður vegna ætlaðs kynbundins ofbeldis, kynbundinnar eða kynferðislegrar áreitni verður hann vanhæfur til að taka ákvarðanir í tengslum við starfsskilyrði eða námsumhverfi kæranda.

Menntun og skólastarf

Menntaskólinn við Hamrahlíð skal flétta jafnréttisáherslur saman við menntun og skólastarf ásamt því að veita jafnt nemendum og kennurum sérstaka jafnréttisfræðslu.

Kennarar skulu fá reglulega jafnréttisfræðslu sem styður við jafnrétti í störfum þeirra, þ.m.t. viðmót þeirra til nemenda og val á kennslu- og námsefni. Kennslu- og námsgögn skulu þannig úr garði gerð að kynjum sé ekki mismunað. Kennarar, stjórnendur, stoðþjónusta og annað starfsfólk skólans skal haga störfum sínum þannig að þau stuðli markvisst að fordómalausu umhverfi fyrir alla nemendur. Í kennslu- og námsefnisvali skal draga fram fjölbreytileika mannlífsins og vinna gegn sögulegum kynjahalla í námsefni. Viðmót gagnvart nemendum skal vera meðvitað, t.d. þarf að varast að gera ráð fyrir ákveðinni kynhneigð eða kynvitund nemenda. Starfsfólk skólans þarf sömuleiðis að vera meðvitað í samskiptum við foreldra og gæta þess að útiloka ekki annað foreldrið á grundvelli kyns. Mikilvægt er að litið sé á alla forráðamenn sem jafngilda í foreldrasamstarfinu.

Brýnt er að vinna gegn staðalímyndum tvíhyggjunnar um rótgróin hlutverk og eðli kvenna og karla. Í starfi skólans skal lögð áhersla á að búa öll kyn undir jafna þátttöku í samfélaginu, svo sem í fjölskyldu- og atvinnulífi, og vinna skal gegn fyrirframgefnum viðhorfum um náms- og starfsval út frá kyni. Af þessu leiðir að nemendur, óháð kyni, skulu hljóta fræðslu og ráðgjöf um sömu störf í allri náms- og starfsfræðslu.

Nemendur sem hafa áhuga á að afla sér sértækrar þekkingar í kynjafræði skulu hafa kost á því. Þá skal jafnréttisfræðsla vera ein af meginstoðum lífsleiknikennslu nýnema. Í þeirri fræðslu skal leggja áherslu á styrkleika, skyldur og réttindi allra nemenda.

Félagsstarf nemenda

Nemendafélag Menntaskólans við Hamrahlíð (NFMH), Hinseginfélagið BUR, Femínistafélagið Embla, sem og önnur félög nemenda skulu fá stuðning frá jafnréttisnefnd og fulltrúum kennara til að stuðla að jafnrétti í félagslífi nemenda. Gæta skal að því sérstaklega að fjölbreyttur nemendahópur komi fram fyrir hönd skólans, þ.m.t. nemendur af öllum kynjum.

Eftirfylgni

Jafnréttisnefnd og skólastjórnendur fylgja því eftir að unnið sé samkvæmt jafnréttisáætlun skólans. Árangur aðgerðaáætlunar skal yfirfarinn árlega og þriðja hvert ár skal áætlunin endurskoðuð. Þá skal meta stöðu aðgerða og birta niðurstöður í sjálfsmatsskýrslu á vef skólans. Niðurstöður eru einnig kynntar á starfsmannafundi ef ástæða þykir til.

Jafnréttisáætlun MH hlaut samþykki Jafnréttisstofu 6. janúar 2020. Tímasetningu nokkurra aðgerða var breytt í maí 2021. Nokkrar aðgerðir og tímasetningar voru endurskoðaðar í mars 2022.